ဥမင္ဒီဇိုင္းလမ္းညႊန္ အပိုင္း(၁)

ဤဥမင္ဒီဇိုင္း လမ္းညႊန္ စာတမ္းသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥမင္ႏွင့္ ေျမေအာက္ အေဆာက္အအံု နည္းပညာဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ႀကီး (ITA-AITES)မွ ဥမင္ဒီဇိုင္း ေလ့လာေရး အလုပ္အဖြဲ႔ကို ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႔စည္း၍ ႏိုင္ငံတကာရွိ ဥမင္ေဖာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား၌ အသံုးျပဳေနေသာ ဥမင္ဒီဇိုင္း ေရးဆြဲတြက္ခ်က္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို စိစစ္ေလ့လာ ေရးသားထားေသာ စာတမ္းျဖစ္ပါသည္။ ဥမင္ ေဖာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း အမ်ားစုတြင္ ေျမသား (soil) သည္ ဥမင္၏ တည္ၿငိမ္မႈ (stability)ကို အဓိကပံ့ပိုးသည့္ က႑တြင္ ရွိေသာေၾကာင့္ ဥမင္ဒီဇိုင္းအတြက္ ေယဘူယ် ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ လုပ္ငန္းခြင္ ကြင္းဆင္း ေလ့လာျခင္းမ်ား၊ ေျမသား စမ္းသပ္ စစ္ေဆးျခင္းမ်ား၊ လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ ၾကည့္႐ႈျခင္းမ်ား စသည္တို႔အျပင္ ဖိအားႏွင့္ ပံုပ်က္ယြင္းမႈ တြက္ခ်က္ျခင္း (analysis of stress and deformation) မ်ားလည္း ပါဝင္သည္။

ဤဒီဇိုင္းလမ္းညႊန္တြင္ ဥမင္နံရံအတြက္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံအလိုက္ ထုတ္ျပန္ထားေသာ လုပ္ငန္းလမ္းညႊန္ (recommendations)မ်ားလည္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ကမာၻတစ္ဝွမ္းတြင္ လုပ္ကိုင္ေနေသာ ဥမင္တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွ ရရွိလာသည့္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို အေျခတည္၍ ေရးသားျပဳစုထားေသာ စာတမ္းျဖစ္ရာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဥမင္အင္ဂ်င္နီယာမ်ား လက္စြဲထား ေလ့လာဖတ္႐ႈသင့္သည္ဟု ယူဆမိပါေသာေၾကာင့္ ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။


၁။ ေယဘူယ် ဥမင္ဒီဇိုင္း ေရးဆြဲတြက္ခ်က္ျခင္း အဆင့္ဆင့္
ဥမင္ေဖာက္လုပ္ရန္ စီမံကိန္းေရးဆြဲရာတြင္ လုပ္ငန္းျခင္း အျပန္အလွန္ ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ဘာသာရပ္မ်ား ပါဝင္ရန္ လိုအပ္သည္ -

• ဘူမိေဗဒ
• ဘူမိနည္းပညာ အင္ဂ်င္နီယာ
• တူးေဖာ္ေရး နည္းပညာ (ဥပမာ - စက္ယႏၱရားျဖင့္ တူးေဖာ္ျခင္း)
• ဥမင္ပင့္ေထာက္ျခင္း ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ဒီဇိုင္း (ေဆာက္လုပ္ေရး ပစၥည္းမ်ား၏ ေရရွည္ခံႏိုင္ရည္ အပါအဝင္)
• ကန္ထ႐ိုက္ အေျခခံသေဘာတရားႏွင့္ ဥပေဒ

အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ဘာသာရပ္မ်ားအလိုက္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား အေနျဖင့္ မိမိတို႔၏ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရပ္နယ္ပယ္ တစ္ခုစီအတြက္သာ တာဝန္ယူႏိုင္ၾကရာ အဓိက ဒီဇိုင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရာတြင္ ထိုဘာသာရပ္မ်ားကို ဟန္ခ်က္ညီစြာ ေပါင္းစပ္၍ အက်ဳိးရလဒ္ ေဖာ္ထုတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ ဥမင္စီမံကိန္း အေသးစိတ္ လုပ္ငန္းမ်ားအလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက သီးျခားစီ အစဥ္လိုက္ ေပါင္းစပ္ထားသကဲ့ မဟုတ္ဘဲ တေပါင္းတစည္းတည္း အေနျဖင့္ ဒီဇုိင္းလုပ္ငန္း တိုးတက္မႈကို ရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ဥမင္ဒီဇိုင္းေရးဆြဲရာတြင္ ပါဝင္ရမည့္ (လိုအပ္သည့္) အေျခခံက်ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္-

• ဘူမိေဗဒဆိုင္ရာႏွင့္ ဘူမိရူပေဗဒဆိုင္ရာ တိုင္းတာေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွ ရလာေသာ အေျဖမ်ားပါဝင္သည့္ ဘူမိေဗဒ အစီရင္ခံစာ (Geological report)၊
• ေရႏွင့္ဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ (Hydro-geological report)၊
• ဥမင္တူးလုပ္ငန္း၊ ေျမသားႏွင့္ ေက်ာက္အမ်ဳိးအစား ခြဲျခားျခင္း အစရွိသည့္ လုပ္ငန္းခြင္ တိုင္းတာေရးႏွင့္ လက္ေတြ႔ စမ္းသပ္ခန္းမ်ားမွ ရရွိေသာ ရလဒ္မ်ားႏွင့္တကြ ျပည့္စံုစြာ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားေသာ လုပ္ငန္းခြင္ ကြင္းဆင္းတိုင္းတာေရး ဘူမိနည္းပညာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ (Geotechnical report)၊
• ဥမင္နံရံ၊ ျဖတ္ပိုင္းပံုစံ၊ ေရႏႈတ္ေျမာင္းစနစ္ အစရွိသည့္ ဥမင္တည္ေဆာက္ၿပီး အသံုးျပဳသည့္အခါ အက်ဳိးသက္ေရာက္လာမည့္ ဥမင္ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား၊
• ဥမင္တူးေဖာ္ေရး (သို႔မဟုတ္) ေဖာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ လ်ာထားပံုစံႏွင့္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပခ်က္ (ေျမအေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိးေပၚမူတည္၍ ဥမင္ ျဖတ္ပိုင္းပံုစံ အမ်ဳိးမ်ဳိး အပါအဝင္)၊
• အသံုးျပဳမည့္ ဥမင္တူးေဖာ္ေရး နည္းလမ္း အမ်ဳိးအစားမ်ား၊ ဥမင္ပင့္ေထာက္မႈ အမ်ဳိးအစားမ်ား ဥမင္ေဖာက္လုပ္မႈ အဆင့္ႏွင့္ ဥမင္တူးေဖာ္ရာ မ်က္ႏွာျပင္ ပင့္ေထာက္မႈ အမ်ဳိးအစားမ်ား၊ ထည့္သြင္းမည့္ Anchor အေရအတြက္၊ Shotcrete ၏ ခံႏိုင္ဝန္အား၊ ေဖာက္လုပ္မည့္ (တျဖတ္) အလ်ား စသည့္တို႔ ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားေသာ ဒီဇိုင္းစာတမ္း၊
• လုပ္ငန္းခြင္တြင္း တိုင္းတာမႈမ်ားျဖင့္ ဥမင္ေဖာက္လုပ္မႈကုိ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈသြားမည့္ အစီအစဥ္ (In-situ monitoring)၊
• ဥမင္၏ ဖိအားႏွင့္ ပံုပ်က္ယြင္းမႈပံုစံမ်ား တြက္ခ်က္ျခင္းႏွင့္ ဥမင္တူးေဖာ္ၿပီး ယာယီ တပ္ဆင္ရမည့္ ပင့္ေထာက္မႈ (intermediate support) မ်ားႏွင့္ အၿပီးသတ္ တပ္ဆင္မည့္ ဥမင္နံရံမ်ား၏ အတိုင္းအတာမ်ား၊
• ဥမင္အတြင္း ေရလံုလႊာ (waterproof) တပ္ဆင္မႈႏွင့္ ေရႏႈတ္ေျမာင္း ဒီဇိုင္းမ်ား၊
• အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ား အပါအဝင္ ဥမင္စီမံကိန္း၏ အတည္ျပဳဒီဇိုင္းအတြက္ ဖြဲ႔စည္း တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ စာတမ္းမ်ား၊
• ဥမင္ တူးေဖာ္ေနစဥ္ႏွင့္ တူးေဖာ္ၿပီးေနာက္ ကြင္းဆင္းတိုင္းတာမႈမ်ားႏွင့္ ရရွိလာသည့္ ဥမင္တည္ရွိရာ ေျမသား၏ တံု႔ျပန္မႈမ်ားႏွင့္ ဥမင္၏ ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုင္ရာ လံုၿခံဳမႈအေျဖမ်ားအေပၚ ရွင္းလင္းခ်က္မ်ား၊
• ဥမင္တူးေဖာ္စဥ္အတြင္း ႀကံဳေတြ႔ရေသာ ျပႆနာရပ္မ်ားႏွင့္ အသံုးျပဳသည့္ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား (ဥပမာ- ေျမသားမာေၾကာမႈ အစီအမံမ်ား၊ ဥမင္ေဖာက္လုပ္မႈကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္းမွ ရလာသည့္ ရလဒ္မ်ားကို အေျခခံ၍ မူလလ်ာထားသည့္ ဥမင္ပင့္ေထာက္မႈ အမ်ဳိးအစားမ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း စသည္) ကို စာတမ္းမ်ား ေရးသားျပဳစုျခင္း၊

အထက္ပါ စာတမ္းမ်ား၊ အစီရင္ခံစာမ်ားကို အစဥ္လိုက္ ေဆာင္ရြက္သြားျခင္းျဖင့္ ေယဘူယ် ဥမင္ဒီဇိုင္း ေရးဆြဲတြက္ခ်က္ျခင္းကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။


၂။ ဥမင္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ ဒီဇုိင္းပံုစံ လကၡဏာရပ္မ်ား
ဥမင္ပံုစံတစ္ခု၏ စီမံကိန္းေရးဆြဲျခင္း၊ ဒီဇိုင္းျပဳလုပ္ျခင္း၊ တြက္ခ်က္ျခင္းႏွင့္ အေသးစိတ္ အစီအမံမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ထိုဥမင္ဖြဲ႔စည္းပံုစံသည္ တည္ေဆာက္ပံုအရ ထိခိုက္ျခင္းမ်ဳိး (သို႔) ဒီဇိုင္းျပဳလုပ္ထားသည့္ သက္တမ္းအတြင္း ၿပိဳက်ပ်က္စီးမႈမ်ဳိး မျဖစ္ေစရန္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားက တာဝန္ယူရသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဥမင္တူးေဖာ္ေနစဥ္ကာလ (သို႔) ဥမင္၏ သက္တမ္းတေလွ်ာက္ ျဖစ္ပ်က္ပံုမ်ားကို မွန္းဆတြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္ လက္ေတြ႔ သဘာဝႏွင့္ နီးစပ္သည့္ ေမာ္ဒယ္ပံုစံမ်ား လုိအပ္သည္။

ပံု(၁)၊ ဥမင္ဒီဇိုင္းလုပ္ငန္းစဥ္။

ဒီဇိုင္းေရးဆြဲတြက္ခ်က္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ေအာက္ပါအဓိကက်ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ဖြဲ႔စည္းပါဝင္သည္-
(၁) ဘူမိေဗဒႏွင့္ ကြင္းဆင္းေလ့လာျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားမွ ဥမင္လမ္းေၾကာင္း၊ ဦးတည္ရာႏွင့္ အနက္ေပ စသည္တို႔ကို အတည္ျပဳျခင္း၊

(၂) ေျမသား၏ သြင္ျပင္ လကၡဏာမ်ားကို ပံုေဖာ္တြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္ ေျမေအာက္ စူးစမ္းေလ့လာမႈႏွင့္ ေျမသား(သို႔) ေက်ာက္သားဖြဲ႔စည္းပံုမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း (ဥပမာ- မူလဖိအားမ်ား၊ ေျမ(သို႔) ေက်ာက္၏ ခံႏိုင္ရည္၊ အက္ကြဲေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ေျမေအာက္ေရ အေနအထား)၊

(၃) လိုအပ္သည့္ ဥမင္ျဖတ္ပိုင္းပံုစံကို ရရွိရန္ႏွင့္ တူးေဖာ္မည့္ နည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ရန္ (သို႔) အသံုးျပဳရမည့္ ဥမင္တူးေဖာ္စက္ကို ေရြးခ်ယ္ရန္၊ ထို႔အျပင္ ေျမေအာက္ေရ ဖယ္ထုတ္ျခင္း နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ဥမင္ပင့္ေထာက္မႈ အမ်ဳိးအစားမ်ား ေရြးခ်ယ္ရန္အတြက္ အေတြ႔အႀကံဳအရ (သို႔) ႀကိဳတင္ အကဲျဖတ္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ျခင္းမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၊

(၄) အဆင့္ (၁) မွ (၃) အထိၿပီးလွ်င္ ဥမင္အင္ဂ်င္နီယာအေနျဖင့္ ဥမင္တည္ေဆာက္ပံု ေမာ္ဒယ္တစ္ခုကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး (သို႔) ရရွိၿပီ ျဖစ္သည္။ ၎ေမာ္ဒယ္ကို သင့္ေတာ္ေသာ အေျခအေနမ်ား၊ ဟန္ခ်က္ညီ ပံုစံမ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး တြက္ခ်က္ထားေသာ ဒီဇိုင္းအား လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ ရွိ/မရွိ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မည့္ အေျခအေနမ်ား၊ ဒီဇိုင္းအေျခခံ စံႏႈန္းမ်ား (Design criteria) ႏွင့္ ကိုက္ညီသည္ထိ ရရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ဥမင္တူးေဖာ္သည့္ လုပ္ငန္းအဆင့္ တစ္ခုခ်င္းစီအတြက္ျဖစ္ေစ၊ ယာယီႏွင့္ အၿပီးသတ္ ဥမင္နံရံမ်ားအတြက္ ျဖစ္ေစ (သို႔) ေျမအေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိး (ဥပမာ တဆက္တည္း မဟုတ္ေသာ ေက်ာက္လႊာမ်ား၊ တသားတည္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ေပ်ာ့ေျပာင္းသည့္ ေျမလႊာမ်ား) အတြက္ ျဖစ္ေစ ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္အတြက္ ပံုစံမတူကြဲျပားေသာ ေမာ္ဒယ္မ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ တြက္ခ်က္မႈ ျပဳလုပ္လိုသည့္ ဒီဇိုင္းအရည္အေသြးေပၚ မူတည္၍ ဒီဇိုင္းပံုသ႑ာန္ အတိုင္းအတာမ်ားသည္ ႀကီးမားစြာ ကြာျခားႏိုင္သည္။

(၅) ပ်က္စီးမႈ အယူအဆမ်ားမွ (failure hypothesis) ျဖစ္ေပၚလာေသာ လံုၿခဳံမႈဆိုင္ရာ သေဘာတရားမ်ား (အယူအဆမ်ား) သည္ ဆြဲအား (strain)၊ ဖိအား (stress)၊ ပံုပ်က္ယြင္းမႈ (deformation) ႏွင့္ ပ်က္စီးႏိုင္မႈ ပံုစံမ်ားကဲ့သို႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရမည့္ ဒီဇိုင္းအေျခခံ စံႏႈန္းမ်ားေပၚတြင္ မွီျငမ္းႏိုင္သည္။

ပံု(၁) တြင္ပါရွိသည့္ မိုင္းသတၱဳတြင္း လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ေအာက္ခံေက်ာက္လႊာ မာေက်ာေသာ (ကိုယ္တိုင္ ပင့္ေထာက္ထားႏိုင္ေသာ) ေနရာမ်ားတြင္ ေဖာက္လုပ္မည့္ ဒီဇိုင္းေမာ္ဒယ္မ်ားအတြက္ အဆင့္ (၄) ႏွင့္ (၅) ကိုေက်ာ္လႊားသြားႏိုင္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ ယခင္က ေဖာက္လုပ္ခဲ့သည့္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားျဖင့္လည္း လံုေလာက္ႏိုင္သည္။

စီမံကိန္း ကန္ထ႐ိုက္ ျပဳလုပ္ခ်ိန္တြင္ ဥမင္ ကန္ထ႐ုိက္ဘက္မွ ျဖစ္ေစ၊ လုပ္ငန္းအပ္ႏွံသူဘက္မွ ျဖစ္ေစ စီမံကိန္း လုပ္ငန္း၌ အရဲစြန္႔ရမည့္ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆန္းစစ္ေလ့လာခ်က္မ်ား ရရွိရန္ လုိအပ္သည္။ ထိုစြန္႔စားရမႈမ်ားတြင္ ဥမင္ပင့္ေထာက္မႈ အပိုင္းႏွင့္ ဥမင္နံရံတို႔၏ တည္ေဆာက္ပံုအရ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာ ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈမ်ား၊ လုပ္ငန္းမ်ား ၿပီးဆံုးၿပီးေနာက္မွ ျဖစ္ေပၚလာတတ္ေသာ ပ်က္စီးမႈမ်ားႏွင့္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ စြန္႔စားရမႈမ်ား ပါဝင္သည္။ ကန္ထ႐ိုက္ က႑မ်ားတြင္ စြန္႔စားရမႈ မွ်ေဝျခင္းႏွင့္ စြန္႔စားရမႈအေပၚ တာဝန္ယူမႈမ်ားလည္း ပါဝင္သည္။

လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈမႈကို ဥမင္တူးေဖာ္သည့္ အခ်ိန္မွသာ စတင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ဥမင္ေၾကာင့္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေျမလႊာေရြ႕လ်ားမႈ ရပ္တန္႔သြားပါက ထိုဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံု (structure) သည္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ လံုၿခံဳမႈ ရွိသည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈမႈသည္ လံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ ျပႆနာ တစိတ္တေဒသကိုသာ ေျဖရွင္းႏုိင္ၿပီး ဥမင္လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ႀကံဳေတြ႔လာႏိုင္သည့္ ႐ုတ္တရက္ ၿပိဳက်မႈမ်ား၊ သမ႐ိုးက် မဟုတ္ေသာ (Nonlinear) ပ်က္ယြင္းမႈ ပံုစံမ်ားအတြက္ အာမခံႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ဥမင္ ေဖာက္လုပ္ေနစဥ္အတြင္း ကြင္းဆင္းတိုင္းတာမႈမ်ားႏွင့္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားမွ ရရွိလာေသာ ရလဒ္မ်ားသည္ ဥမင္အင္ဂ်င္နီယာအား မူလဒီဇိုင္းေမာ္ဒယ္မွ လက္ေတြ႔ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ ဒီဇိုင္းပံုစံသို႔ ေျပာင္းလဲရန္ တြန္းအားတစ္ခုျဖစ္လာႏိုင္သည္။

ပတ္ဝန္းက်င္ ေျမသားထု၏ ခံႏိုင္ဝန္အားမ်ားကို အသံုးျပဳထားေသာ ေျမထုအတြင္းရွိ structure တစ္ခု၏ ဒီဇိုင္းကို တြက္ခ်က္ရာတြင္ တဆင့္ၿပီး တဆင့္ တြက္ခ်က္ျခင္း (step-by-step)၊ ထပ္ခါ ျပန္ေက်ာ့ျခင္း (iterative) တို႔ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းသည္ ဒီဇုိင္း၏ သြင္ျပင္ လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ ဒီဇိုင္းျပဳလုပ္သူ အေနျဖင့္ ခန္႔မွန္းထားသည့္ ႐ိုးရွင္းေသာ ေမာ္ဒယ္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ဒီဇိုင္းကို စတင္ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ တူညီေသာ ေျမအေျခအေနမ်ားရွိ ကနဦး တူးေဖာ္ျခင္းမ်ဳိး မ်ားမွျဖစ္ေစ၊ ေရွးဦး ဥမင္ငယ္ (Pilot tunnel) တူးေဖာ္ျခင္းမ်ဳိး မ်ားမွျဖစ္ေစ ဥမင္တူးေဖာ္ေနစဥ္အတြင္း ႀကံဳေတြ႔လာရသည့္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားေပၚ မူတည္၍ ကိုက္ညွိမႈမ်ားသည္ ဒီဇိုင္းအား တကယ့္လက္ေတြ႔ အေနအထားႏွင့္ နီးစပ္သမွ် နီးစပ္ေစႏိုင္သလို ထပ္မံမြမ္းမံမႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။ ထို႔အတူ လုပ္ငန္းခြင္ တိုင္းတာမႈမ်ားမွလည္း အထက္ပါ ကိုက္ညိွမႈမ်ား ျပဳလုပ္သည့္အခါ ဒီဇိုင္းေရးဆြဲသူမ်ားအား ေထာက္ပံေပးႏိုင္သည္။

ပံု(၁) တြင္ေဖာ္ျပပါရွိေသာ ဥမင္ဖြဲ႔စည္း တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ ဒီဇိုင္း အဆင့္မ်ားကို တြက္ခ်က္ရာတြင္ အျပန္အလွန္ မွီတည္ေနေသာ စုဖြဲ႔မႈတစ္ခုအျဖစ္ စဥ္းစားရန္ လုိအပ္သည္။ တြက္ခ်က္မႈ အဆင့္တစ္ခုရွိ ေမာ္ဒယ္တစ္ခုအတြက္ လိုအပ္ေသာ တန္ဖိုးမ်ား မျပည့္မစံု ျဖစ္ေနလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တိက်မႈ မရွိလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း ဒီဇိုင္းတစ္ခုလံုးကို တိက်မႈကို ထိခိုက္ႏိုင္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒီဇိုင္းေမာ္ဒယ္ အဆင့္အားလံုးအတြက္ ႐ိုးရွင္းမႈႏွင့္ မြမ္းမံမႈတို႔ကို တူညီေသာ အတိုင္းအတာျဖင့္ တသမတ္တည္း ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေပသည္။


၃။ ေျမအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ဥမင္တူးေဖာ္နည္းမ်ားကို အေျခခံေသာ ဒီဇိုင္း ခ်ဥ္းကပ္နည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး
ဥမင္ ေဖာက္လုပ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ေျမသား၏ တံု႔ျပန္မႈမ်ား အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိႏိုင္သည္။ ဥမင္ေဖာက္လုပ္ရာ ေျမအမ်ဳိးအစားမ်ားေပၚ မူတည္၍ ဥမင္တူးေဖာ္နည္းမ်ားကို အဓိကအားျဖင့္ အမ်ဳိးအစား ၄ မ်ဳိးခြဲျခားႏိုင္သည္။

(၁) တူး-ဖို႔ ေဖာက္လုပ္နည္းျဖင့္ တူးေဖာ္ေသာ ဥမင္လုပ္ငန္းအမ်ားစုတြင္ ေျမသားထုသည္ အျခားေသာ ေျမေပၚ အင္ဂ်င္နီယာဆိုင္ရာ အေဆာက္အအံုမ်ားမွာကဲ့သို႔ပင္ ဥမင္ဖြဲ႔စည္းပံု အစိတ္အပိုင္းမ်ား (ဥမင္လိုင္နင္ စသည္) အေပၚသို႔ passively dead load (မလႈပ္ရွားေသာ အၿမဲတမ္းဝန္အား) အျဖစ္ သက္ေရာက္သည္။ အေသးစိတ္ ေလ့လာရန္- http://www.mymetroworld.org/2008/08/blog-post.html (တူး-ဖို႔ ေဖာက္လုပ္နည္း)

(၂) ေျမေပ်ာ့ေသာ ေနရာမ်ား၌ ေဖာက္လုပ္ေသာ ဥမင္မ်ားတြင္မူ တူးေဖာ္ၿပီးသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ေတာင့္တင္းေသာ လိုင္နင္ (lining) မ်ားျဖင့္ ယာယီပင့္ေထာက္မႈကို ျပဳလုပ္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ (ဥပမာအေနျဖင့္ ဥမင္တူးေဖာက္စက္ (TBM) အသံုးျပဳ တူးေဖာ္ေသာ ဥမင္မ်ားတြင္မူ ဥမင္နံရံ လိုင္နင္ကြင္း (Lining ring) မ်ားသည္ ပင့္ေထာက္မႈ တာဝန္ကိုယူၿပီး ဖိအားသံုး ရႊံ႕ေစးရည္ (pressurized slurry) ကို ဥမင္မ်က္ႏွာျပင္ တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ အသံုးျပဳသည္။ ဥမင္နံရံမ်ားမွ ဥမင္အတြင္းသို႔ မဟုတ္ဘဲ ဥမင္အျပင္ဘက္သို႔ ခံုးႂကြသည့္ ပံုပ်က္ယြင္းသည့္ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္မူ ေျမသားသည္ တိုက္႐ိုက္ဝန္အားအျဖစ္ သက္ေရာက္သည္။

(၃) အလယ္အလတ္အဆင့္ မာေၾကာမႈရွိေသာ ေက်ာက္သားႏွင့္ ေစးကပ္မႈ (Cohesion) ပိုမ်ားေသာ ေျမအမ်ဳိးအစားမ်ားတြင္ ေျမသားႀကံ့ခိုင္မႈ အားေကာင္းၿပီး ဥမင္တူးေဖာ္ရာ မ်က္ႏွာျပင္ကို တည္ၿငိမ္မႈ ရရွိေစႏိုင္သည္။ ဤေနရာမ်ဳိးတြင္ ဥမင္ ပင့္ေထာက္မႈ အစိတ္အပိုင္းမ်ားႏွင့္ ဥမင္လိုင္နင္ (lining) မတပ္ဆင္မီ (၎တို႔၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို မထမ္းေဆာင္မီ) အခ်ိန္တြင္ တူးေဖာ္ထားေသာ ဥမင္အနားပတ္လည္တြင္ အတိုင္းအတာ တစ္ခုထိ ဖိအားပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ျဖစ္ေပၚေနတတ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ထိုကဲ့သို႔ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ မူလေျမထု ဖိအား အနည္းငယ္မွ်သာ ဥမင္လုိင္နင္ေပၚသို႔ သက္ေရာက္ႏိုင္ေပသည္။

(၄) မာေၾကာမႈအဆင့္ ျမင့္မားေသာ ေက်ာက္လႊာမ်ားတြင္ ေဖာက္လုပ္ေသာ ဥမင္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေျမသားသည္ ဥမင္ေဖာက္လုပ္ရာ ပတ္ဝန္းက်င္၏ တည္ၿငိမ္မႈကို မူလအေနအထားအတိုင္း ထိန္းထားႏိုင္သည္ ျဖစ္ရာ ထိုကဲ့သုိ႔ေသာ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ တူးေဖာ္ၿပီး ဥမင္နံရံမ်က္ႏွာျပင္ကို ကာကြယ္ရန္အတြက္ လိုင္နင္ (Lining) ခပ္ပါးပါးသာ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခါမ်ဳိးတြင္ လံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ အခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းႏိုင္ရန္ႏွင့္ ပံုပ်က္ယြင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္ ဥမင္ပတ္လည္ရွိ ေက်ာက္သား အေနအထားကို ဒီဇိုင္းေမာ္ဒယ္တြင္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမည္ ျဖစ္သည္။

အထူးသျဖင့္ ဥမင္လမ္းေၾကာင္း တေလွ်ာက္ရွိ ေျမအေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိးတြင္ ေျမသားႀကံ့ခိုင္ေစရန္အတြက္ ဘိလပ္ေျမ မႈတ္သြင္းျခင္း (injection)၊ သပ္တံ ထည့္သြင္းျခင္း (anchoring)၊ ေျမသားတြင္းမွ ေရထုတ္ျခင္း (Draining)၊ ေရခဲေစျခင္း (freezing) စသည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ျခင္းမ်ားကို ဥမင္တူးေဖာ္နည္း အမ်ဳိးအစား (၂)တြင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သလို၊ အမ်ဳိးအစား (၃) တြင္လည္း ယာယီ ပင့္ေထာက္မႈ အေနျဖင့္ အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ အေသးစိတ္ ေလ့လာရန္ http://www.mymetroworld.org/2008/08/initial-ground-support.html (Initial ground support)

ပံု(၂)၊ ဥမင္တူးေဖာ္ရာ လိုင္းတေလွ်ာက္ရွိ ဥမင္အမိုးခံုးတြင္ ျဖစ္ေပၚေသာ အေရြ႕ displacement (w) ျပပံု။

ဥမင္တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ဥမင္တူးရာ မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဖိအားပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ပံုသ႑ာန္မ်ားကို ပံု(၂) ႏွင့္ ပုံ(၃) တို႔တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ဥမင္တူးေဖာ္ရာ လိုင္းတေလွ်ာက္ရွိ ဥမင္အမိုးခံုးတြင္ ျဖစ္ေပၚေသာ အေရြ႕မွာ (w) displacement ျဖစ္ၿပီး လိုင္နင္ (lining) မပါရွိေသာ ဥမင္မ်ားတြင္ အေရြ႕အခ်ဳိး w/w0 မွာ ၁ ျဖစ္သည္။ အလယ္အလတ္ မာေၾကာမႈ အဆင့္ရွိေသာ ေျမအမ်ဳိးအစားမ်ားတြင္မူ ပံုပ်က္ယြင္းမႈ၏ ၈၀% မွာ အၿပီးသတ္ လိုင္နင္ (lining) မတပ္ဆင္မီ ျဖစ္ေပၚျခင္းျဖစ္သည္။ (ဤေနရာတြင္ Shotcrete lining) အမ်ဳိးအစားျဖစ္သည္။

ဖိအားပ်ံ႕ႏံွ႔မႈ မရွိေသာ ႐ိုးရွင္းသည့္ ျပင္ညီေမာ္ဒယ္ တစ္ခုအတြက္ လိုင္နင္ပါရွိေသာ ဥမင္ေပၚသို႔ မူလ ဖိအားမ်ား (Primary stress) အျပည့္အဝ သက္ေရာက္ေနသည္ဟု ယူဆထားေသာ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ ျဖစ္ေပၚေသာ အေရြ႕အခ်ဳိးမွာ (w/w0) မွာ လိုင္နင္မပါရွိေသာ ဥမင္မ်ားထက္ ၀.၄ သာရွိသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ဖိအားပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္မ်ားကို ပံု(၃)တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေလ့လာမႈအရ ပကတိ လက္ေတြ႔အေျခအေနမ်ဳိး မဟုတ္ေသာ္လည္း မူလဖိအားမ်ား ဥမင္လိုင္နင္ႏွင့္ တူးေဖာ္ၿပီး လိုင္နင္ မတပ္ဆင္ရေသးသည့္ အပိုင္းေပၚသို႔ အား အျပည့္အဝ သက္ေရာက္သည့္အခါ ထိုဖိအားမ်ား၏ ၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို လိုင္နင္မွထမ္းေဆာင္ၿပီး၊ ဥမင္လိုင္နင္၏ ေတာင့္တင္းမႈအား EA = 2250 MN/m တြင္ ဖိအား၏ ၃၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ခံယူသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထို႔အတူ တူးေဖာ္ၿပီး လုိင္နင္ မတပ္ဆင္ရေသးေသာ 0.25D (ဥမင္အခ်င္း၏ ၀.၂၅ ဆ အကြာအေဝး) အေနအထားတြင္ လိုင္နင္ဖိအား၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ထမ္းေဆာင္ၿပီး Lu = 0.5D အကြာအေဝးတြင္ ဖိအား၏ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ လက္ခံသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

ပံု(၃)၊ ဥမင္တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ဥမင္တူးရာ မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဖိအားပ်ံ႕ႏွံ႔မႈႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္။

ယာယီပင့္ေထာက္မႈ အျမန္ဆံုး တပ္ဆင္ရန္ လုိအပ္သည့္ ေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ ေျမအမ်ဳိးအစားမ်ားတြင္ ေဖာက္လုပ္သည့္ ဥမင္မ်ား (ထို႔အတူ ေျမအနက္တိမ္ေသာ ဥမင္မ်ား)တြင္မူ မူလဖိအားမ်ား၏ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါး ဥမင္လိုင္နင္ေပၚသို႔ သက္ေရာက္ပါသည္။ ဥမင္လိုင္နင္မ်ား၏ ခံႏိုင္ရည္မ်ား မတူညီလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ဖိအား ျဖန္႔ခြဲသက္ေရာက္ပံုမ်ား ကြဲျပားလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အျခားေသာ ဥမင္ျဖတ္ပိုင္းပံုမ်ားႏွင့္ ဥမင္တူးေဖာ္ နည္းစနစ္မ်ား အသံုးျပဳလွ်င္ျဖစ္ေစ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ တန္ဖိုးမ်ားမွာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါသည္။


၄။ ကြင္းဆင္းေလ့လာျခင္း၊ တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ တြက္ခ်က္ျခင္းႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္း
လံုေလာက္ေသာ အတိုင္းအတာတစ္ခုထိ လုပ္ငန္းခြင္ ကြင္းဆင္းေလ့လာမႈ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ထိုေလ့လာမႈမ်ားမွ ဘူမိေဗဒႏွင့္ ဇလေဗဒဆိုင္ရာ ေျမပံုမ်ား၊ ေျမသားထု ပံုသ႑ာန္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ရာ ၎တို႔သည္ သင့္ေတာ္ေသာ ဥမင္ဒီဇိုင္းႏွင့္ တူးေဖာ္ေရး နည္းလမ္းတို႔ကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အေရးပါဆံုးေသာ ရင္းျမစ္မ်ားျဖစ္သည္။ ေကာင္းစြာ ဆန္းစစ္ေလ့လာထားေသာ ဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္သည္ ဥမင္လမ္းေၾကာင္း တေလွ်ာက္ႏွင့္ ၎၏ ပတ္ဝန္းက်င္ ေျမသားတို႔၏ ႐ူပေဗဒ လကၡဏာရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရႏိုင္သမွ်ေသာ အခ်က္အလက္ေဒတာမ်ား ႂကြယ္ဝစြာ ပါဝင္ေသာ အစီရင္ခံစာ ျဖစ္သင့္သည္။ ထိုအခ်က္အလက္မ်ားသည္ တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ တြက္ခ်က္မႈ ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္ ေဒတာ ပမာဏထက္ ပို၍ မ်ားႏိုင္သမွ် မ်ားရမည္ ျဖစ္သည္။

တြက္ခ်က္ျခင္းမွ ရရွိလာေသာ အေျဖမ်ားသည္ ယူဆထားေသာ ေမာ္ဒယ္ပံုစံႏွင့္ အေရးပါေသာ အတိုင္းအတာ တန္ဖိုးမ်ားေပၚတြင္ မ်ားစြာ မူတည္သည္။ တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ တြက္ခ်က္ျခင္း၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ ဒီဇိုင္အင္ဂ်င္နီယာအား (၁) ဥမင္ေဖာက္လုပ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဥမင္ႏွင့္ ေျမသားထုတို႔၏ အျပန္အလွန္ ဆက္ႏႊယ္မႈကို ေကာင္းစြာနားလည္ သေဘာေပါက္ေစရန္၊ (၂) မည္သည့္ ေဘးအႏၱရာယ္ အမ်ဳိးအစားမ်ား ပါဝင္၍ ၎တို႔ မည္သည့္ ေနရာတြင္ တည္ရွိသည္ကို သိရွိေစရန္၊ (၃) ကြင္းဆင္းေလ့လာျခင္းမ်ား (investigations) ႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ တိုင္းတာေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ရွင္းလင္းေဖာ္ျပရာတြင္္ ကိရိယာ တစ္ခုအျဖစ္ အသံုးျပဳႏိုင္ေစရန္ ျဖစ္သည္။

ေမာ္ဒယ္တစ္ခုကို တြက္ခ်က္ရာတြင္လည္း ၎တည္ေဆာက္ပံုဆုိင္ရာ ေမာ္ဒယ္၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ားကို ျပင္ဆင္ျခင္းထက္ အသံုးျပဳ တြက္ခ်က္ႏိုင္ေသာ သခၤ်ာနည္းလမ္းမ်ားကို ျပင္ဆင္မြမ္းမံရသည္က ပို၍ မ်ားျပားသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဒီဇိုင္းလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေမာ္ဒယ္၏ တျခားေျပာင္းလဲ၍ရေသာ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာ ဂုဏ္သတၱိမ်ားကို ဆန္းစစ္ေလ့လာျခင္း သို႔မဟုတ္၊ အျခားေသာ ေမာ္ဒယ္ပံုစံမ်ား အသံုးျပဳျခင္းတို႔ကသာ ပို၍ သင့္ေလ်ာ္ေပသည္။ အမ်ားစုေသာ ဒီဇိုင္းလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အသံုးျပဳထားသည့္ တည္ေဆာက္ပံု ေမာ္ဒယ္ႏွင့္ ဒီဇိုင္းတြက္ခ်က္ရန္ ေရြးခ်ယ္ထားေသာ အတိုင္းအတာ တန္ဖိုးမ်ားမွာ သတ္မွတ္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားထက္ နည္းပါးေနသည့္ အခါမ်ဳိး၌ ၎တို႔သည္ မသင့္ေလ်ာ္ေသာ ယူဆခ်က္မ်ားအျဖစ္ ဖန္လာသည့္တိုင္ ဥမင္ တူးေဖာ္သည့္ လုပ္ငန္းတြင္လည္းေကာင္း၊ ဥမင္ၿပီးစီးသည့္အခါတြင္ လည္းေကာင္း လံုေလာက္ေသာ လံုၿခံဳမႈရွိေနပါက အဆိုပါ ဒီဇိုင္းသည္ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ရာပင္ ျဖစ္သည္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ ေမာ္ဒယ္ဒီဇိုင္းမ်ားသည္ ဥမင္အတြင္း ျဖစ္ေပၚေနေသာ လက္ရွိ အေျခအေနအားလံုးကို ၿခံဳငံုမိေသာ္လည္း ၎တို႔ကို တိက်စြာ ရွင္းလင္းရန္ မႀကိဳးစားေပ။

လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္းသည္ ဒီဇိုင္းတြက္ခ်က္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ သီးျခားခြဲထုတ္၍ မရေသာ အစိတ္အပိုင္း တစ္ရပ္သဖြယ္ ပါရွိသင့္သည္။ အထူးသျဖင့္ ဥမင္၏ တည္ၿငိမ္မႈ (stability) သည္ ေျမသား၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ားေပၚတြင္ အဓိကမူတည္ေနေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္းသည္ အေရးႀကီးေသာ လုပ္ငန္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပံုပ်က္ယြင္းမႈ (deformation) မ်ားႏွင့္ အေရြ႕ (displacement)မ်ားကို ဖိအား (stress) မ်ားထက္စာလွ်င္ ပို၍တိက်စြာ တိုင္းတာရယူႏိုင္သည္။ ပံုပ်က္ယြင္းမႈမ်ား၏ ပံုသ႑ာန္ (Geometry) ႏွင့္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ျဖစ္ေပၚေနေသာ ၎တို႔၏ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသည္ ဥမင္တူး လုပ္ငန္းခြင္ရွိ တကယ့္ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ရွင္းလင္းေဖာ္ျပရာတြင္ အေရးပါဆံုးေသာ အခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈႏိုင္မႈကို သက္ဆိုင္ရာ ေနရာတစ္ခုခ်င္း အတြက္သာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ၿပီး ဥမင္အတြင္း ျဖစ္ေပၚေနေသာ တကယ့္လက္ရွိ အေျခအေနကိုသာ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒီဇိုင္း တြက္ခ်က္မႈမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားထားေသာ အေျခအေနမ်ားသည္ လုပ္ငန္းေစာင့္ၾကပ္ ၾကည့္႐ႈမႈမွ ရရွိလာေသာ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ကုိက္ညီမႈမရွိျခင္း ျဖစ္သည္။ တိုင္းတာရရွိလာေသာ ရလဒ္မ်ားအား ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းႏွင့္ ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ ပ်က္စီးႏိုင္မႈ ပံုစံမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ျခင္းမ်ားမွ လိုအပ္သည့္ လံုၿခံဳမႈမ်ဥ္းမ်ား (safety margins) အတြက္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမည့္ အခ်က္မ်ားကို ရရွိႏိုင္ေပသည္။

အခ်ဳိ႕ေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ ဥမင္စမ္းသပ္ တူးေဖာ္ျခင္း နည္းလမ္းမ်ားသည္လည္း ထိေရာက္မႈရွိေသာ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဒီဇိုင္းတြင္ ရည္ရြယ္ထားေသာ တူးေဖာ္ေရး နည္းလမ္းမ်ား၊ ဥမင္ ပင့္ေထာက္မႈစနစ္ႏွင့္ TBM တူးေဖာ္မႈ အစရွိသည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ လုပ္ကိုင္ရာတြင္ ေျမသားထုအတြင္း မည္သို႔ တံု႔ျပန္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚသည္ကို မ်က္ျမင္ သိရွိေလ့လာႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ အေရးႀကီးေသာ ဥမင္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တူးေဖာ္မည့္ ဥမင္လိုင္းတေလွ်ာက္ ေရွးဦး ဥမင္ငယ္ (Pilot tunnel) မ်ား တူးေဖာ္ၿပီး ၎မွတဆင့္ မူလလ်ာထားသည့္ ဥမင္ျဖတ္ပိုင္းပံုစံထိရေအာင္ တူးေဖာ္ယူၾကသည္။ အရြယ္အစား ႀကီးမားေသာ ဥမင္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း လုပ္ငန္းမ်ား မစတင္မီ ထိုကဲ့သို႔ စမ္းသပ္ဥမင္ငယ္မ်ား တူးေဖာ္ၿပီး လုပ္ကုိင္ျခင္းသည္ မ်ားစြာအသံုးဝင္ေသာ နည္းလမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ဥမင္ စမ္းသပ္တူးေဖာ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပို၍ ထိေရာက္ေသခ်ာေသာ လုပ္ငန္းခြင္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ ဥမင္ဒီဇိုင္းကို ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ တြက္ခ်က္ဆန္းစစ္ျခင္း နည္းလမ္း (Numerical analysis) ကို အသံုးျပဳသင့္သည္။


၅။ ဒီဇိုင္းအေျခခံ စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ တြက္ခ်က္ျခင္း
ေျမေအာက္ အေဆာက္အအံုတစ္ခု၏ ဝန္ေဆာင္ႏိုင္မႈ (ဝါ) အသံုးဝင္မႈ ဆံုး႐ႈံးပ်က္စီးျခင္း သို႔မဟုတ္၊ တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ မရွိျခင္းတို႔သည္ ေအာက္ပါ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သည္-

• ေရလံုမႈ မရွိျခင္း၊
• ပံုပ်က္ယြင္းမႈ (deformations) မ်ားမွာ လက္မခံႏိုင္ဖြယ္ရာ မ်ားျပားျခင္း၊
• ဥမင္သည္ ၎၏ ဒီဇိုင္းလ်ာထား သက္တမ္းႏွင့္ အသံုးျပဳႏိုင္မႈ ကာလျပည့္သည္အထိ ၾကာရွည္မခံျခင္း၊
• တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ အသံုးျပဳထားေသာ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းမ်ား၏ ခံႏိုင္အား ကုန္ဆံုးသြားျခင္း (သို႔) ျပဳျပင္ အစားထိုးရန္ လုိအပ္ျခင္း၊
• ပင့္ေထာက္မႈ စနစ္( ဥပမာ ဥမင္လိုင္နင္ ဘေလာက္မ်ား တပ္ဆင္ျခင္း) မွားယြင္းျခင္း၊ ပ်က္စီးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း၊
• ပံုပ်က္ယြင္းမႈ ဆက္လက္ မျဖစ္ေပၚေအာင္ ထိန္းထားႏိုင္ေသာ္လည္း ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ ပ်က္စီးမႈကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ေသာ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းမ်ား၏ ခံႏိုင္ဝန္အား စနစ္ ကုန္ဆံုးျခင္း၊
• တည္ၿငိမ္မႈ မရွိျခင္းေၾကာင့္ ဥမင္႐ုတ္တရက္ ၿပိဳက်ျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။

လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေသာ ဥမင္ဒီဇိုင္းျဖစ္ရန္အတြက္ တည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ ဒီဇိုင္းေမာ္ဒယ္သည္ ပ်က္စီးႏိုင္မႈ အေျခခံစံႏႈန္းမ်ားကို လိုက္နာရမည္ ျဖစ္သည္။ ၎အေျခခံ စံႏႈန္းမ်ားမွာ-

• ဖိအားႏွင့္ ပံုပ်က္ယြင္းမႈမ်ား၊
• ဖိအားမ်ားႏွင့္ ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈ အသံုးခ်ျခင္း (utilizing of plasticity)၊
• လိုင္နင္ ျဖတ္ပုိင္းပံု ပ်က္စီးမႈ၊
• ေျမသားႏွင့္ ေက်ာက္သားတို႔၏ ခံႏိုင္ဝန္အား ပ်က္စီးမႈ၊
• ပ်က္စီးႏိုင္မႈ ပံုစံမ်ား တြက္ခ်က္ျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။

အေျခခံသေဘာအရ အထက္ပါ ပ်က္စီးႏိုင္မႈ အေျခအေနမ်ားအလိုက္ လံုၿခံဳမႈမ်ဥ္းမ်ားကို အမ်ဳိးမ်ဳိး ေရြးခ်ယ္ယူႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႔တြင္ အမွန္တကယ္ရွိေသာ လံုၿခံဳမႈမ်ဥ္းကို တြက္ခ်က္ျခင္းသည္ အခက္ခဲဆံုးျဖစ္ၿပီး ေျမသားႏွင့္ အေဆာက္အအံုတို႔တြင္ ပါဝင္ေသာ ဂုဏ္သတၱိမ်ား ပ်က္ျပားျခင္းႏွင့္ ထိုဂုဏ္သတၱိမ်ား၏ အဂၤါရပ္မ်ား အခ်င္းခ်င္း သက္ေရာက္မႈတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ထိခိုက္မႈမ်ားမွလည္း အမ်ားဆံုး ႐ိုက္ခတ္မႈ ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တြက္ခ်က္မႈတိုင္း၏ အေျဖမ်ားသည္ တကယ့္လက္ရွိ အေျခအေနမ်ား၏ ဆက္ႏႊယ္မႈအေပၚ အေလးအနက္ ႏႈိင္းယွဥ္သံုးသပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီရမည္ ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံအလိုက္ သတ္မွတ္ ထုတ္ျပန္ထားေသာ ကြန္ကရစ္ႏွင့္ သံမဏိ အေဆာက္အအံုမ်ားဆိုင္ရာ စံခ်ိန္၊ စံညႊန္းမ်ားသည္ ဥမင္ ဒီဇိုင္းႏွင့္ ပင့္ေထာက္မႈဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းမ်ား တြက္ခ်က္ရာတြင္ အၿမဲတေစ သင့္ေတာ္ေနမည္ မဟုတ္ေပ။ လံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ တြက္ခ်က္ျခင္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အဘက္ဘက္မွ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ လံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ အခ်က္မ်ား၊ ေဘးအႏၱရာယ္ႏွင့္ စြန္႔စားရမႈဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္ေလ့လာခ်က္မ်ားျဖင့္ အၿမဲျပဳလုပ္ရမည္ ျဖစ္သည္။ အေရးပါေသာ အင္ဂ်င္နီယာဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္ ေအာက္ပါ စြန္႔စားမႈဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္ေလ့လာခ်က္မ်ား ပါဝင္ရမည္ ျဖစ္သည္-

• ေျမသား၏ စ႐ိုက္လကၡဏာမ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရာတြင္ ၎တို႔၏ ပ်မ္းမွ်တန္းဖိုးမ်ားမွ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ ေသြဖည္မႈ၊ ေျပာင္းလဲႏိုင္မႈမ်ားကိုပါ စဥ္းစားသင့္သည္။
• ဥမင္ဒီဇိုင္းေမာ္ဒယ္ႏွင့္ ၎၏ အတုိင္းအတာ တန္ဖိုးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ား ပါဝင္ေသာ ဒီဇုိင္းလုပ္ငန္းအဖြ႔ဲ၏ ညွိႏႈိင္းဆံုးျဖတ္မႈျဖင့္ ျပဳလုပ္သင့္သည္။
• အတိုင္းအတာမ်ား ေျပာင္းလဲမႈရွိေနေသာ အခ်ဳိ႕ေသာ တြက္ခ်က္မႈမ်ားတြင္ အေျဖမ်ား မ်ားျပားေဖာင္းပြေနမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚႏိုင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ထုိကဲ့သို႔ တြက္ခ်က္မႈမ်ားသည္ ကြင္းဆင္းေလ့လာမႈတစ္ခု ျပန္လုပ္ျခင္းထက္ ပိုမိုတိက်ေသာ အေျဖမ်ားကို ရရွိႏိုင္သည္။
• လုပ္ငန္းခြင္ တိုင္းတာမႈမ်ားကို အဆင့္ဆင့္ေသာ ဒီဇိုင္းေမာ္ဒယ္ ျပင္ဆင္ကိုက္ညွိမႈမ်ားတြင္ အသံုးျပဳသင့္သည္။
• ေနာင္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည့္ ႐ုတ္တရက္ ၿပိဳက်ႏုိင္ေျခမ်ားကို မခန္႔မွန္းႏိုင္ေသာ္လည္း ရရွိသမွ်ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားေပၚ အေျခတည္၍ တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္းထားေသာ ေရရွည္ ပံုပ်က္ယြင္းမႈ တိုင္းတာျခင္းမ်ားသည္ ေနာက္ဆံုးရရွိမည့္ တည္ၿငိမ္မႈ အတိုင္းအတာတစ္ခုကို ေကာင္းစြာ ပံုေဖာ္ျပႏိုင္ေပသည္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

မူရင္းစာတမ္း
Guidelines for the Design of Tunnels
(ITA Working Group on General Approaches to the Design of Tunnels)

Related Posts
1. Initial Ground Support
2. Pilot Tunneling Method
3. Pilot Tunnel
4. Lining Segments for Tunnel Construction with TBM